Harmonia

Harmonia to stan ładu i zgodności, wzajemne dopełnianie się cech, przeciwieństw, stan, do którego naturalnie dążymy. Wewnętrzna równowaga, świadomość własnej siły i możliwości. Umiejętność korzystania z własnych zasobów i pewność, że potrafimy czerpać ze swojego życia garściami jest niezwykle ważna jako gwarancja dobrego, zdrowego funkcjonowania.

Jednak natłok obowiązków, ogromna ilość bodźców, informacji, danych, dynamika współczesnego życia nie sprzyjają utrzymaniu tego stanu. Ważna jest w tym kontekście świadomość, jak pomóc sobie w utrzymaniu wewnętrznej równowagi, harmonijnego zabezpieczenia potrzeb.

Slow life w kontekście ogromnego tempa współczesnej egzystencji jest sposobem na przywrócenie codziennej harmonii. Ważne jest, aby umieć się zatrzymać, spowolnić, by zobaczyć siebie, ważne osoby, fakty „w pełni”, bardziej. Nasuwa się tu obraz szybko jadącego pociągu, w którym widok z okna zaciera się, rozmazuje i już nie sposób zobaczyć świata takim, jakim jest. Przywrócenie bardziej korzystnego dla naszej cielesności i psychiki tempa służy odbudowie równowagi wewnętrznej.

Mindfulness sposób kierowania uwagi i świadomości, doświadczanie świata na bieżąco jakim jest. W praktyce jest to rodzaj codziennej medytacji, „uważności” wobec życia. W treningu staramy się osiągnąć stan „bycia tu i teraz”, odrzucamy stereotypy, przestajemy poruszać się zgodnie z utrwalonymi nawykami. Pociąga to za sobą zainteresowanie i ciekawość siebie, ważnych osób, życia w ogóle. Oczywiście nie chodzi o to, by odrzucić nawyki, ale korzystać z nich bardziej świadomie. To sztuka przestawienia się z trybu „działania” na tryb „bycia”, świadomości odczuć płynących z ciała, jak np. oddychanie.

Strefa komfortu zapewnia poczucie bezpieczeństwa i wygodę, nierzadko tworzy kokon. Przez chwilę czujesz się jak w enklawie, ale z upływem czasu czujesz, że przylega zbyt ciasno. To, co w relacjach z innymi czy z samym sobą przed chwilą jeszcze wystarczało, z upływem czasu i zmianą potrzeb lub oczekiwań, spojrzenia na nas samych przestaje wystarczać. Często zachowania, sposób myślenia, reakcje emocjonalne, wzorce tworzenia relacji, adekwatne w dotychczasowym etapie życia, w miarę zmieniających się warunków wewnętrznych czy zewnętrznych, przestają być odpowiednie.

Dojrzewanie do zmiany jest procesem. Znasz ten stan, kiedy ogarnia Cię obezwładniający lęk przed nieznanym, ale równocześnie niesamowita potrzeba wykonania pierwszego kroku. Czasem boimy się wychylić z kolein własnych przekonań, nawyków, reakcji, boimy się wychylić się z własnego życia. Odczuwamy strach przed podjęciem wyzwania, ale je podejmujemy. W rzeczywistości niełatwo postąpić o krok dalej, przekroczyć granicę własnej przeciętności, zrobić coś bardziej, więcej, ponad.

Krok w dobrą stronę zaczyna się od pierwszej pozytywnej myśli. Jeśli chcemy lepiej się poczuć, naprawić relacje, zmienić zachowanie powinniśmy zacząć od zmiany sposobu myślenia. Jest to istotne, ponieważ różne myśli czy interpretacje danego zdarzenia mogą w tej samej sytuacji wywołać różne uczucia. Ponieważ emocje często bywają nieprzyjemne i mogą sprowokować zachowanie o określonych konsekwencjach, warto umieć zidentyfikować własne myśli i potwierdzić, czy są słuszne. Z drugiej strony myśli pomagają zdefiniować nastrój, na przykład osoba pełna złości rozpatruje swoje krzywdy, straty, a osoba w lęku spodziewa się zagrożenia, towarzyszą jej myśli katastroficzne. Myślenie jest zabarwione silnymi emocjami.

Psychoedukacja to źródło wiedzy o naszej psychice, o tym jak czynniki emocjonalne determinują proces decyzyjny w naszym umyśle. Warto poznać rodzaje zniekształceniach poznawczych mających związek z powstawaniem nieprzyjemnych emocji. Im bardziej zniekształcony jest obraz świata tym, silniejsze są nasze nastroje, emocje i tym bardziej skrajne staje się postrzeganie świata i interakcji w nim zachodzących. Myśli mają wpływ na nasze zachowania i na fizjologiczne reakcje naszego ciała. Kiedy doświadczamy lęku, czujemy przyspieszone bicie serca, płycej oddychamy, pocą się dłonie. Poznanie swojej psychiki daje możliwość zmiany, w kierunku dobrostanu, harmonijnego życia.

Psychoterapia daje nieograniczone możliwości własnego rozwoju, eksplorowania siebie, czerpania z własnej siły i świadomości. Pozwala na osiągniecie harmonii i stanu oczyszczenia umysłu. Uczy, jak żyć, by codziennie powracać do równowagi wewnętrznej. O ile te reakcje były podyktowane koniecznością przetrwania w trudnym środowisku, o tyle w innym czasie i warunkach nie są już potrzebne, a jednak nadal używane, stają się niekonstruktywnym sposobem zachowania, utrwalają szkodliwe schematy.

Relacja terapeutyczna staje się wówczas przestrzenią, w której osoba zdobywa się na odwagę, by często po raz pierwszy okazać bolesne uczucia, wypróbować nowe zachowania i zmienić wzorce prowadzenia relacji z ważnymi osobami. Kontakt, z terapeutą, oparty na bliskości i zaufaniu pozwala odzyskać poczucie mocy, zaufanie do innych i do siebie samego, doświadczyć nowego, pomóc zbudować nowe postawy, zachowania, przekonania.
Relacja z terapeutą daje możliwość zobaczenia siebie we wzajemnie łączących się aspektach doświadczenia jakim są:

• myśli – przekonania, wyobrażenia, wspomnienia
• nastroje i emocje
• zachowania
• reakcje fizjologiczne
• środowisko

Dobry psychoterapeuta dostosowuje narzędzia terapeutyczne w zależności od rodzaju pomocy, której pacjent potrzebuje, jego możliwości. Zajmuje się akcentowaniem zachowań zdrowych, adaptacyjnych, umiejętności zatroszczenia się o siebie w różnych aspektach życia. Terapeuta utrzymuje równowagę w następujących wymiarach:

• orientacja na zmianę
• akceptacja
• życzliwe wymaganie
• troskliwa opieka
• niezachwiana stabilność
• współczująca elastyczność

Psychoterapia behawioralno – poznawcza wykorzystuje spojrzenie na problemy, trudności, z możliwie wielu stron, uwzględniając wszystkie aspekty sytuacji, zarówno pozytywne, jak i negatywne. W konsekwencji prowadzi do nowych wniosków i rozwiązań. Podstawą są zmiany w myśleniu oraz świadomość źródła emocji. To daje możliwość dokonania zmian w zachowaniu, funkcjonowaniu organizmu, niezwykle istotnych dla podniesienia jakości życia, odzyskania poczucia kontroli, siły, własnej sprawczości.

Terapia schematu wykorzystuje informacje o przeszłości, aby pokazać, że obecne, niekorzystne dla człowieka, zachowania są konsekwencją dysfunkcyjnych warunków w jakich przyszło mu spędzić dzieciństwo i młodość. Najważniejsze to nauczyć się czerpać z własnych doświadczeń i potencjalnych możliwości, codziennie uczyć się bycia lepszym w ogólnym tego słowa znaczeniu, ale i dosłownie dla siebie i innych, także poprzez zmianę niekonstruktywnych przekonań. To właśnie przekonania silnie wpływają na nasze reakcje zarówno w sferze emocji, jak i zachowania.

Psychoterapia Gestalt należąca do nurtu humanistyczno-egzystencjalnego, podkreśla naturalne dążenie do samospełnienia człowieka, postrzeganego, jako niepodzielna całość umysłu i ciała. Uświadamia, jakie każdy z nas ma, wewnętrzne zasoby umożliwiające samorozwój. Koncentruje się na przeżywaniu „tu i teraz”. Czerpie z wydarzeń z przeszłości, mądrości ciała, uczy samoświadomości emocji i swobodnego ich odczuwania. Poszukując źródła problemów sięga Istotnym aspektem jest przyjęcie odpowiedzialności za dokonywane wybory, działania, za swoje życie. Tylko od nas zależy, w jakim miejscu jesteśmy.

Psychoterapia psychodynamiczna osobom dążącym do zmiany pomaga odkryć w sobie dojrzałość. Podąża za codziennym przeżywaniem i odczuwaniem świata we wszystkich istotnych dla człowieka aspektach, jednocześnie czerpie z wiedzy o przeszłości. Uświadomienie źródeł własnych ograniczeń i trudności w funkcjonowaniu w doświadczeniach z dzieciństwa, umożliwia dokonanie refleksji nad swoimi przeżyciami, wewnętrznymi konfliktami, mechanizmami obronnymi i bardziej świadome, dojrzalsze postępowanie.

Harmonia potrzebuje samoświadomości i uważności na swoje potrzeby. Niekiedy zatrzymania się w codziennym pędzie, usłyszenia siebie. Niezbędne jest zawierzenie swojej inteligencji emocjonalnej, intuicji.

Psychoterapia daje możliwość:

• rozwoju swoich umiejętności
• poznania swojej emocjonalności i wewnętrznych zasobów
• dokonania zmiany
• pełniejszego życia
• świadomego przeżywania otaczającego świata
• czerpania inspiracji z otoczenia
• pokonania zachowań postrzeganych jako ograniczające
• akceptacji i zgody na siebie

Terapia jest formą rozwoju, nie tylko leczenia. Pozwala zmieniać sposób interpretowania siebie w różnych aspektach doświadczania. Dzięki niej możemy pokonać ograniczenia i stereotypy, przekroczyć własne granice by doświadczać w pełni.

Renata Lis-Jędrzejczak psycholog, psychoterapeuta
Marta Groszyńska psycholog, psychoterapeuta