Choroba Afektywna Dwubiegunowa

Choroba Afektywna Dwubiegunowa, w skrócie CHAD, jest uwarunkowana biologicznie. Chory przeżywa okresy skrajnych emocji. Nie są one naturalną reakcją na wydarzenia. Zwykle występują bez istotnej przyczyny. Przebieg jest bardzo różny. Rozpoznanie choroby afektywnej dwubiegunowej wymaga stwierdzenia u pacjenta, na przestrzeni życia, wystąpienia:

  • utrzymujących się nieprzerwalnie przez 2 tygodnie objawów depresji
  • trwającego, przez minimum 4 kolejne dni, okresu hipomanii lub manii.

Należy pamiętać, że są to dłużej trwające okresy, a nie codzienne wahania nastroju. Mogą trwać kilka dni, kilka tygodni, również kilka miesięcy. Zmiana może następować powoli, albo pojawić się z dnia na dzień. Nie ma na to reguły. Nie musi występować naprzemienności epizodów (faz), jak często wiele osób to sobie wyobraża, lub jest to opisywane w internecie. O tym jakie mogą wystąpić objawy w okresie, czyli epizodzie manii i epizodzie depresji można przeczytać poniżej.

Zachowania i odczucia w hipomanii

  • Zmniejszona potrzeba snu bez uczucia zmęczenia w ciągu dnia.
  • Zmiana nastroju na niezwykle dobry, przepełnienie szczęściem, euforia, również drażliwość.
  • Pomysłowość, kreatywność, błyskotliwość, dużo pomysłów i chęć do ich realizacji.
  • Niekiedy początkowo zwiększona produktywność, wydolność fizyczna.
  • Podejmowanie nowych aktywności, projektów, realizowanie pomysłów bez przemyślenia.
  • Nie liczenie się z konsekwencjami swoich działań. Pochopne, lekkomyślne decyzje – np. branie pożyczek, kredytów, zastawianie przedmiotów, celem realizacji nowego pomysłu, np. na biznes.
  • Upór, niepodatność na sugestie otoczenia, reagowanie rozdrażnieniem na krytykę.
  • Zmniejszona potrzeba jedzenia, lub łapczywość na jedzenie. Brak umiaru, szybkie jedzenie.
  • Wielomówność.
  • Brawura, szybka jazda samochodem, niecierpliwość.
  • Łatwa odwracalność uwagi, zmienianie co chwila planów.
  • Coraz większa aktywność fizyczna, niepokój, pobudzenie ruchowe.

W manii dołączają się kolejne objawy

  • Pobudzenie, przypływ energii fizycznej, duża pewność siebie. Poczucie siły, ustąpienie wcześniejszych ograniczeń, wstydu, pozbycie kompleksów.
  • Przepełnienie „ogromnym szczęściem”. Euforia albo gniew. Furia, wściekłość.
  • Pełna regeneracja i wypoczynek już nawet po 2 godzinach snu.
  • Zwiększone libido, łatwość nawiązywania kontaktów z ludźmi, aż do zachowań niedostosowanych do okoliczności.
  • Brak wewnętrznego zahamowania, brak oporów, poczucie wyższości. Niemożność zamilknięcia.
  • Przyspieszenie myślenia, poczucie, że jedna myśl godni następną. Szybko zmieniające się myśli, niemożność skupienia się na jednej z nich.
  • Niemożność ukończenia jednej czynności, pozostawianie jej i zajmowanie się następną. Może to spowodować, że osoba chce, np. posprzątać, a zamiast tego powoduje bałagan.
  • Silne pobudzenie, niemożność zatrzymania się na dłużej w jednym miejscu.
  • Nieprzyjmowanie krytyki. Brak poczucia, że nastąpiła zmiana w zachowaniu. Niedopuszczanie do siebie rzeczowych argumentów.
  • Dominowanie nad innymi. Poczucie wyższości. Wyobrażenie o posiadaniu nadludzkich mocy, bezpośredniego wpływu na ludzi. Próby uzdrawiania.
  • Podejrzliwość, zarzucanie otoczeniu, że jest się prześladowanym, szykanowanym, śledzonym.

 


Zachowania i odczucia w depresji.

  • Smutek. Apatia. Przygnębienie.
  • Brak radości, utrata zainteresowania rzeczami, które wcześniej sprawiały przyjemność. Obojętność wobec spraw bieżących.
  • Brak optymizmu. Czarnowidztwo. Rezygnacja. Lęk.
  • Ogólne złe samopoczucie. Rozdrażnienie. Irytacja.
  • Zmęczenie fizyczne, uczucie ciężaru, spowolnienie.
  • Trudność w skupieniu się. Pogorszenie koncentracji, np. w pracy, podczas czytania.
  • Zwiększone zapotrzebowanie na sen, albo bezsenność.
  • Uczucie niemocy. Stan odrętwienia. Odwlekanie momentu wstania z łóżka. Czasem niemoc aby wstać z łóżka.
  • Uczucie ciężaru. Poczucie, że jest się ciężarem dla otoczenia.
  • Spadek samooceny. Brak wiary w siebie, powątpiewanie w swoje możliwości, umiejętności. Kwestionowanie swoich umiejętności.
  • Niepokój, lęk, trudność w znalezieniu sobie miejsca.
  • Zaburzenia koncentracji, niemożność skupienia się, zmniejszona produktywność w pracy.
  • Niechęć do kontaktów z ludźmi, wycofanie. Izolowanie się w domu, unikanie ludzi.
  • Brak apetytu lub zwiększony apetyt (zwłaszcza na węglowodany)
  • Zmniejszenie libido, zaburzenia erekcji.
  • Zmniejszenie potrzeby dbania o siebie. Odwlekanie czynności higienicznych, jak np. mycie włosów, prysznic, codzienna toaleta, makijaż, malowanie paznokci itp.
  • Rozmyślanie o śmierci. Branie pod uwagę popełnienia samobójstwa. Szukanie sposobów na popełnienie samobójstwa.

 

Amerykański poeta Robert Lowell, mówiąc o chorobie afektywnej dwubiegunowej, powiedział, „mania jest cierpieniem dla przyjaciół, a depresja dla nas samych”. Jest to, w pewien sposób, kwintesencja tej choroby. CHAD dotyka pacjenta, ale i otoczenie wokół. Mówiąc, o chorobie psychicznej, najczęściej pojawia się skojarzenie dotyczące osób przebywających w szpitalach psychiatrycznych. Nie zawsze dotyczy to chorujących na CHAD. U wielu osób objawy nigdy nie osiągają nasilenia, przy którym niezbędna jest hospitalizacja.

Nierzadko początek hipomanii, manii powoduje, że człowiek jest bardziej produktywny, obrotny, towarzyski. Mówi się, że nikt nie potrafi tak szybko „wszystkiego załatwić” jak osoba w hipomanii. W miarę trwania epizodu dochodzi do stopniowego pogorszenia codziennego funkcjonowania. Zachowanie spowodowane objawami, zarówno w manii, hipomanii i depresji, może być powodem np. konfliktów w domu, w pracy, przerwania nauki, utraty pracy, długów czy nawet samobójstwa. Każda z osób, chorująca na chorobę afektywną dwubiegunową, ma w swoim życiu okresy bezobjawowe. Jeśli choroba jest nierozpoznana, człowiek stara się znaleźć wytłumaczenie dla stanów chorobowych. Szuka odpowiedzi, czym kierował się w podejmowaniu decyzji, niekiedy istotnych życiowo. Zadaje pytanie – „czemu moje życie tak się układa?”. Tęskni i dąży do ponownego przeżycia stanu hipomanii. Nie potrafi sam osiągnąć tego stanu, ponieważ jest to stan choroby i nie podlega wolnej woli. W depresji spowodowanej CHAD-em nie pomoże coaching.

Nie można przewidzieć i określić jak długo będą trwały objawy. Jeśli identyfikujesz się z tym co zostało tu opisane, rozpoznajesz u siebie powyższe stany, nawet te łagodniejsze zgłoś się do lekarza psychiatry, aby zdiagnozować czy nie chorujesz na chorobę afektywną dwubiegunową. Jeśli tak to PAMIĘTAJ! CHAD sam nie znika. Niezbędne jest leczenie farmakologiczne. Powiedz lekarzowi jakie masz oczekiwania wobec leczenia i czego się obawiasz w związku z lekami. Dobry psychiatra potrafi tak dobrać leczenie farmakologiczne, aby uwzględnić Twoje oczekiwania. Niezwykle istotne jest również nauczenie się jak rozpoznawać u siebie objawy, jak sobie z nim radzić. Potrzeba opracować indywidualną „instrukcję obsługi” Twojego CHADu. Tym może się zająć lekarz psychiatra lub wyedukowany w tym kierunku psychoterapeuta.

Niestety osoby, nieleczone, mają częściej kłopoty finansowe, uzależniają się od substancji psychoaktywnych, wchodzą w konflikty, doznają urazów, powodują wypadki i podejmują skuteczne próby samobójcze.

Jeśli chcesz możesz pobrać tutaj (PDF do pobrania) tekst z podsumowaniem najczęstszych objawów choroby afektywnej dwubiegunowej. Zastanów się spokojnie nad nimi, wpisz, lub zaznacz te które Cię dotyczą. Wypełnioną ankietę warto zabrać ze sobą na wizytę i pokazać lekarzowi psychiatrze.